زندگی صنعتی، جعبه جواهر توخالی

تمام چیزهایی که به ما وعده داده اند، جز یک جعبه جواهر توخالی نیست. یا غذایی که ظاهرش دهان را آب می اندازد، ولی هم طعم با زهرمار است.

زندگی صنعتی، کمک تکنولوژی به آدم ها، مدرن شدن جامعه و ... از دور خیلی زیباست، ولی هر چقدر بیشتر به آن ها نزدیک شوی بیشتر گندش درمی آید! وقتی در یک جامعه سنّتی زندگی می کنی و به این دوردست نگاهی می اندازی، فکر می کنی این ها خیلی خوشبختند، خیلی راحتند، دیگر مشکلی ندارند و به قولی در این دنیا به رستگاری رسیده اند. همه حکومت ها و ملّت هایی که تغییر در جامعه شان داده اند، با دیدن این نوع زندگی، آرمان شهری در ذهنشان تصوّر کرده اند و با دل بستن به آن، تصمیم به تغییر همه چیز گرفته اند. امّا وقتی به آن رسیدند و از بوی مشمئز کننده زندگی صنعتی خبردار شدند، متوجّه شدند که چه چیزهای باارزشی را از دست دادند، فهمیدند که در دام افتادند و خواستند برگردند امّا پل های پشت سر خراب شده و راهی برای بازگشت به رستگاری واقعی نیست.

امّا زندگی سنّتی با آن ظاهر درب و داغون، با همان امکانات کم و نداری ها (که شاید ناشی از نبودن شهوت قدرت و ثروت در این نوع زندگی است)، باطنی شگفت انگیز دارد. نسل های جدید که آن را تجربه نکرده اند، نمی توانند حتّی تصوّر کنند که این نوع زندگی چقدر لذّت بخش و آسایش آور است.

فکر می کنم ترسیم زندگی سنّتیِ زیبا، جواهر واقعی که با مکر از ما گرفتند، کم کاری نباشد، به خصوص در جامعه ما که یاد کردن از گذشته ها برای عموم مردم حظّ آور است. این کار، شروعی خوب برای بازگشت به خویشتنِ خویشِ جامعه مان است.

کشاکش تاریخی، عقل و احساس

جدیدا مانورهای زیادی روی موضوعاتی مثل محیط زیست یا فقرا می شه. کاری با اینکه این حرکات شعارزدگیه و با صِرف این کارها نمی شه مردم رو رشد داد، ندارم; اما حتما با این نوع حرکات و یا "جو گرفتگی"ها آشنا هستید. امروز بنری دیدم که در اون، از مردم دعوت شده بود تا برای پاکسازی بخشی از طبیعت در یک روز خاص دور هم جمع بشن. جالب اینجاست که در همین کارهای سطحی هم نوآوری نداریم; و مدام در چارچوب های ذهنیمون زندانی هستیم.

برای مثال اگر بخوایم از کمک های مردمی برای حفظ طبیعت استفاده کنیم، کارهای بیشتری رو می شه انجام داد. مثل کاشت درختان، کمک های مالی و کمک برای محیط بانی. عرض کردم که این جنس حرکات رو، که صرفا از سر احساسه و گاهی هم به شکل هدفدار برگزار می شه، قبول ندارم. اما بهتره همین کارها هم به نحوی انجام بشن که هم ماندگار باشن و هم راهی به جایی ببرن. نه مثل دیوار مهربانی ها که در نهایت، بدون تاثیر چندانی جای خودشون رو به یک "شعارزدگی" جدید بدن.

پی نوشت1: این کارها نه نیت صحیح دارن و نه به شکل صحیح انجام می شن. ما بین خطوط حرکت می کنیم، به فقرا کمک می کنیم، طبیعت رو پاکسازی می کنیم و خیلی کارهای دیگه هم می کنیم، چون تو کشورای "باکلاس" از این کارا می کنن! همونطور که برای "کلاس" اسراف می کنیم و منابعمون رو هدر می دیم، بلدیم برای همین نیت کارهای خوب هم بکنیم. بماند که گاهی بعضیا از این حرکات چه سوءاستفاده هایی که نمی کنن.

پی نوشت2: از نشانه های دیگه تضعیف عقلِ آدمی در این عصر، راحت طلبیه. راحت طلبی هم علت و هم معلول بی عقلیه. عقل یکی از قوای روحیه و با اراده ارتباط بسیار نزدیکی داره. با راحت طلبی اراده آدمی و در نتیجه اصل وجودش، یعنی روح و نفس او تضعیف می شه و باعث می شه تا احساس بر عقل چیره بشه. استاد پناهیان سخنرانی فوق العاده ای دارن در باب راحت طلبی. در مورد غلبه احساسات بر عقل بیشتر می شه صحبت کرد. خیلی بیشتر از این متن کوتاه.

ما، پیروزی، شکست

گاهی نگاه از بالا به یک موضوع خیلی کمک کنندست. معمولا ما تو قضاوت ها و تحلیل هامون غرض ورزی می کنیم. یعنی حب و بغض هامون رو دخالت می دیم. اما گاهی لازمه از بالا به موضع نگاه بشه. به عنوان یک ناظر و نه یک فرد دخیل.

برای مثال درباره دگیری ها و مذاکرات ایران و غرب. هر کسی حرفی می زنه و چیزی می گه. ولی یه بار هم بشینیم و خودمون مو ضع رو به عنوان یه فرد بی طرف که هیچ نفع و ضرری در این ماجرا نداره نگاه کنیم.

اغلب ما می دونیم که دعوای این دو طرف اصلا سر موضوع هسته ای نیست. فکر می کنم اغلب مردم اینو فهمیدن. اما دعوا سر فحش و بد و بیراه گفتن به آمریکا هم نیست. در حقیقت این یک جنگ ایدئولوژیکه. در جهان کشورهای زیادی وجود دارن. امّا فقط یک ایدئولوژی بر اون ها حاکمه، و اون همون ایدئولوژییه که غرب ارائه داده ( با مفاهیمی مثل دموکراسی در سیاست، بازار آزاد در اقتصاد، آزادی، اصالت لذت و ...). اما ایران می خواد در این بین یک ایدئولوژی جدید داشته باشه، بر اساس اون عمل کنه و اونو به دنیا ارائه بده. طبیعیه که آمریکا نمی تونه اینو بپذیره. چرا که این ایدئولوژی ها هستند که تمدن زا هستند. کشوری که یک نظریه جدید داشته باشه قدرت سیطره بر جهان رو پیدا می کنه (که این اصلا هدف انقلاب ما نیست). ابرقدرت بودن و مانگار بودن در تاریخ با ارائه یک ایدئولوژی خاص امکان پذیره. ایران بعد از چند قرن دوباره در حال ساختن تمدن جدیدی هست که این برای یک تمدن دیگه به هیچ وجه قابل پذیرش نیست.

مشکل اصلی غرب با ما نه انرژی هسته ایه، نه بد و بیراه ما به غربه و نه هیچ چیز دیگه، بلکه تنها ظهور یک ابرقدرت جدید در جهانه. درگیری بین این دو جبهه آغاز شده و به زمینه های مختلف کشیده شده. سیاست، اقتصاد و جنگ نظامی. همینطور که می بینید درگیری ها دو طرف به کشورهای مختلف هم کشیده شده. همون چیزی که بهش جنگ نیابتی می گیم. همچنین هر دو طرف سعی در تسخیر قلوب (حب و بغض) ملت های دیگه دارن.هر دو طرف در حال دفاع از خودشون و ایدئولوژی هاشون هستند. با شیوه های مختلف.

شکست ما پیروزی طرف مقابله و پیروزی اون ها شکست ماست¹. امّا اینکه برنده این جنگ کی باشه رو ما تعیین می کنیم.ما وقتی شکست می خوریم که حرف های طرف مقابل رو قبول کنیم. امّا اگر پایداری کردیم و بر سر شعارهای انقلابمون موندیم، می تونیم آینده جهان رو تغییر بدیم. و گرنه یک شکست خورده ایم در کنار دیگر شکست خوردگان تاریخ.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1- وَ لَنْ تَرْضی‏ عَنْکَ الْیَهُودُ وَ لاَ النَّصاری‏ حَتَّی تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَی اللَّهِ هُوَ الْهُدی‏ وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ بَعْدَ الَّذی جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ ما لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا نَصیرٍ: هرگز یهودیان و مسیحیان از تو خشنود نمی شوند مگر این که از آیین آنها پیروی کنی . به آنان بگو : فقط هدایت خدا که قرآن بیانگر آن است ، هدایت است . و اگر پس از آن که آگاهی برای تو حاصل شده است ، از کیش آنها که برخاسته از هواهای نفسانی آنان است پیروی کنی ، در برابر خدا هیچ سرپرست و یاوری نخواهی داشت .

پی نوشت: نکته جالب، در زمان ظهور این قدرته. تمدن غرب در حال افوله و مردم تمایلشون برای پشت کردن به این ایدئولوژی بیشتر شده. این منطبق با عقاید دینی ما هم هست. چرا که ما معتقدیم "ان الباطل کان زهوقا".